BAKÜ - kainatingunesi.com

BAKÜ

Azerbaycan’ın başşehri. Apşeron Yarımadasının güney kıyısında, Bakü Körfezinin meydana getirdiği geniş yayın üzerinde bulunur. Bakü Körfezi, Hazar Denizinin en muhafazalı limanıdır. Apşeron Yarımadası da kuzeyden esen güçlü Hazri rüzgarlarına karşı körfezi korur.

Bakü’nün tarihi çok eski tarihlere dayanır. Şirvanşahlar zamanında (M.S. 11. yüzyıl) başkent olmuştu. Daha sonraları Moğol işgaline uğradı, İranlılarla Ruslar arasında el değiştirdi ve sonunda 1806’da Rus topraklarına tamamen katıldı. 1920’de de Azerbaycan’ın başşehri oldu.

Bakü’nün önemi, eskiden Sovyetlerin en büyük şehirlerinden biri olarak, petrol sanayii ve yönetim merkezi oluşundan kaynaklanırdı. Bakü’de petrolün varlığı 8. yüzyıldan beri bilinmekteydi. 15. yüzyılda sığ kuyulardan petrol çıkarılmasına başlanmıştı. Romanya’da Ploeşti yakınlarındaki ilk petrol çalışmalarından hemen sona Bakü’de de 1872’de modern tekniklerle petrol çıkarılmaya başlanılmıştır. 20. yüzyılın başlarında dünyanın en büyük petrol bölgesi olan Bakü, 1940’lara kadar Sovyetlerin en büyük petrol sahasıydı. Ancak günümüzde rezervlerin çoğu tükenmiştir. Artık çok derinlere inilmesi ve denizde sondaj yapılması zarureti doğmuştur.

Bakü, körfezin çevresinde kat kat yükselen bir şehir görünümündedir. “İçeri Şehir” denilen eski Bakü tepede kurulu olup etrafı surlarla çevrilidir. Surlar ve 27 m yükseklikteki 12. yüzyıl yapısı olan Kız Kulesi hala ayaktadır. İçeri Şehir, labirenti andıran dar sokakları ve eski binaları ile ilginç bir manzaraya sahiptir. Eski yapılardan başta Sink Kale Camii ve minaresi, Şirvanşahlar Sarayı, Adalet Sarayı (Divan Han) ve Cuma Meşhed Minaresi olmak üzere cami, saray ve türbeler önem taşır.

İdari etkinliklerin yer aldığı modern şehir, eteklerde gelişmiştir. Çevredeki uydu sanayi şehirlerinde 500.000’i aşkın kişi yaşar. Kazıklar ve sondaj platformları üstünde kurulmuş petrol semtleri de Hazar Denizinin iç kesimine doğru uzanmaktadır.

Teknoloji alanında gerçekleştirilen gelişme; petrol arıtma sanayiinin, petrokimya sanayiinin, bilhassa petrol çıkarmak için gerekli araç-gereç yapımının geliştirilmesinde kullanılmıştır.

Bu uzmanlık dallarına gemi yapımı ve onarımı ile elektrikli makine üretimi, kimyasal madde, çimento, kumaş, ayakkabı ve besin sanayilerinin de eklenmesiyle, Bakü büyük bir sanayi merkezi olmuştur.

Başta gelen bir kültür ve eğitim merkezi olan Bakü’de bir üniversiteyle birçok yüksek öğretim kurumu vardır. Yükseköğretim kurumlarından petrol ve kimya sanayii ile ilgili olanı sahasında uzmanlaşmıştır. Azerbaycan Bilimler Akademisinin bünyesinde birçok bilimsel araştırma birimi vardır. Bakü’de nüfusun çoğunu Azeriler teşkil ederken önemli oranda Rus ve Ermeni nüfus da yaşar.