BERRÜVÎ (Muhammed bin Muhammed) - kainatingunesi.com

BERRÜVÎ (Muhammed bin Muhammed)

Şafiî âlimlerinden. İsmi, Muhammed bin Muhammed bin Ahmed bin İsmail bin Abdullah el-Berrüvî et-Tûsî’dir. Künyesi Ebû Mensûr’dur. 517 (m. 1123) senesinin Zilka’de ayında, Tûs şehrinde doğdu, İmâm-ı Gazâlî’nin talebelerinden Muhammed bin Yahya’dan Şafiî fıkhını öğrendi. Memleketi olan Tûs’tan Bağdad’a geldi. Bütün halk ve âlimler tarafından, üstün bir kabule mazhâr oldu. Nizâmiyye Medresesi yakınında bulunan Behâiyye Medresesi’nde ders okutması için ta’yini yapıldı. Nizâmiyye medresesi’nde de va’z ve nasihat ederdi. Kelâm, fıkıh, usûl, belagat ve münazara ilimlerinde yüksek bir âlimdir. Hılâf ve Cedel ilimlerine dâir yazdığı “Ta’lîka” kitabı meşhurdur. Bir ara Şam’a geldi. Sümeysâtıyye hânekâhına yerleşip, bir müddet orada kaldı. Emâlî’den ders okuttu. Sonra Bağdad’a döndü. 567 (m. 1171) senesi, Ramazan ayının onaltıncı Perşembe günü Bağdad’da vefât etti. Cenaze namazını Cum’a günü Câmi-i Kasr’da halîfe Müstedî biemrillah kıldırdı. Aynı gün, Bâb-ı İbriz kabristanına, Ebû İshâk-ı Şîrâzî’nin türbesine defnedildi.

Berrüvî, Tûs şehrinde yetişen büyük âlimlerdendir, İmâm-ı Gazâlî’nin talebesi olan Muhammed bin Yahyâ’nm yetiştirdiği talebelerinin büyüklerindendir. Eş’arî mezhebi i’tikâdında olup, Şafiî fakîhlerinin en üstünlerindendir. Bağdad’a geldiğinde Behâiyye Medresesi’nde hergün ders vermeye başladı. Meclisinde çok kimse hazır olurdu. Câmi-i Kasr’da ilmî münazaralar yapar, bu iş için yanına birçok müderrisler ve meşhur kimseler gelirdi. Nizâmiye Medresesi’nde de va’z ve nasîhat ederdi. O sırada bu medresenin reîs-ül-müderrisi Ebû Nasr Ahmed bin Abdullah eş-Şâşî idi. Kendisine çok i’tibâr gösterirdi.

Berrüvî, Muhammed bin İsmâil el-Fârisî ve Abdülvehhâb bin Şâh eş-Şâzyâhî’den hadîs-i şerif dinleyip rivayet etti.

İbn-i Debîşî onun hakkında diyor ki; “Zamanının ileri gelen âlimlerinin bir tanesiydi. Fıkıh, kelâm, münazara, hüsn-i hat ve belagat ilimlerinde önde tutulurdu.”

İbn-i Cevzî diyor ki; “Bağdad’da bizim yanımıza gelmişti. Va’z ve nasîhat etmek için bir meclis kurdu. Eş’arî mezhebinin i’tikâd bilgilerini yayarak, yeniden ortaya çıkardı. Birçok münazaralarda bulundu.”

İki kıymetli eseri vardır. Birisi, Hılâf ilmine dâir olan “Ta’lîka”sı, diğeri de, Cedel ilmine dâir yazdığı, “El-Mukterih fil-mustalih” kitabıdır. İkinci eserin şerhini, Takıyüddîn Ebü’l-Feth Muzaffer bin Abdullah el-Mısrî yapmıştır.

 

  1. Mu’cem-ül-müellifîn cild-11, sh. 279
  2. Tabakât-üş-Şâfiiyye cild-6, sh. 389
  3. Vefeyât-ül-a’yân cild-4, sh. 225|
  4. El-Bidâye ven-nihâye cild-12, sh. 269
  5. Keşf-üz-zünûn sh. 424, 1793
  6. Şezerât-üz-zeheb cild-4, sh. 224