EBÛ ÖMER HÂŞİMÎ (Kâsım bin Ca’fer Basrî) - kainatingunesi.com

EBÛ ÖMER HÂŞİMÎ (Kâsım bin Ca’fer Basrî)

Hadîs ve Şâfiî fıkıh âlimi. Ebû Ömer künyesi olup, ismi Kâsım bin Ca’fer bin Abdülvâhid bin Abbâs bin Abdülvâhid bin Ca’fer bin Süleymân bin Ali bin Abdullah bin Abbâs bin Abdülmuttalib’dir. Emîr Ca’fer bin Süleymân’ın oğullarındandır. Abdullah bin Abbâs’ın (r.anhüm) soyundan geldiği için Abbasî ve Hâşimî, Basra’da oturduğu için Basrî nisbet edildi. 322 (m. 934) yılında doğdu. 414 (m. 1023) yılında vefât etti.

İlim silsilesi Resûlullaha (sallallahü aleyhi ve sellem) kadar dayanan ve Ehl-i Beyt’ten bir ailenin evlâdı olması, onun küçük yaşta ilimle uğraşmasına vesîle oldu. Din ve âlet ilimlerinde temel bilgilere sahip olduktan sonra, yüksek ilim sahiplerinin meclislerine devam etmeye başladı. Abdülgafûr bin Selâme Hımsî, Muhammed bin Ahmed Esrem, Ali bin İshâk Mâderânî, Ebû Ali Lü’lüî, Yezîd bin İsmail Hallâl, Muhammed bin Hüseyn Za’ferânî Vâsıti, Hasen bin Muhammed bin Osman Fesevî ve daha birçok âlimden ilim öğrenip hadîs-i şerîf rivayet etti. Dört mezhebin fıkıh bilgilerinde âlim oldu. Şafiî mezhebine göre fetva verirdi. Basra’ya kadı ta’yin edildi. Hadîs-i şerîf ilminde mütehassıs olup, rivayetinde sağlamlığı ve ilimdeki ehliyeti, âlimler tarafından kabul ve takdir edildi. Hadîs ilminde “Basra’nın müsnedi” oldu. Bağdad ve Basra’daki ilim meclislerinde hadîsi şerif okuttu. Bağdad’da Başkadı Ebû Muhammed bin Ma’rûf ile sohbet etti. Zaman zaman Basra’dan Bağdad’a gelir, mühim da’valarda, kadılara mes’elelerin hallinde yardımcı olurdu. Bütün işlerinde Allahü teâlânın rızâsını kazanmak için çalışır, insanların huzur ve saadetini temin için gayret ederdi. Mahkemelerde mes’elenin adaletli bir şekilde halledilebilmesi için bıkmadan yorulmadan büyük gayretle çalışırdı. Her sözünde ve işinde ilminin ve dirayetinin üstünlüğü açıkça görülürdü. Vaktini, ibâdet etmek, ilim öğrenmek ve öğretmekle geçirirdi. Müslümanlara nasihatlerde bulunur, dinlerini doğru olarak öğrenmeye ve öğretmeye teşvik ederdi.

Birçok talebe yetiştirdi. Ebû Bekri Hatib Bağdadî, Ebû Ali Vahşî, Hennâd bin İbrâhim Nesefi, Süleym bin Eyyûb Râzî, Müseyyib bin Muhammed Ergıyânî, Ebü’l-Kâsım Abdülmelik bin Sagabe, Ca’fer bin Muhammed Abbadânî ve daha birçok âlim kendisinden hadîsi şerif öğrenip ilim tahsil ettiler. Hatîb-i Bağdadî ve Kadı Ebü’l-Abbâs Ahmed bin Muhammed Ebyurdî de ondan Sünen-i Ebî Davud’u okudular. Talebeleri de hocaları gibi halka doğruyu gösterip, doğru yolda olmaları için nasihat ederlerdi.

 

  1. Tabakât-üş-Şâfiîyye cild-5, sh. 310
  2. Tezkiret-ül-huffâz cild-3, sh. 1057
  3. El-Bidâye ven-nihâye cild-12, sh. 17
  4. Târihi Bağdad cild-12, sh. 451
  5. Şezerât-üz-zeheb cild-3, sh. 201