İbni Kayyım kimdir?

Sual: İbni Kayyım-ı Cevziyye kimdir?
CEVAP
Hanbelî fıkhına göre yetişmişse de, 15 sene kadar İbni Teymiyye’den çeşitli ilimleri tahsil etti. Çok kitap yazdı. Felsefeciler, Hristiyan ve Yahudilerle mücadele etti. Edebî tarzını benimsediği hocasının, her yönüyle, sadık bir talebesi oldu. İbni Teymiyye’nin Ehl-i sünnete uymayan bozuk düşüncelerine kapıldı. Onun fetvalarını ve eserlerindeki sapık fikirleri savunmaya başladı. Kendi düşüncelerini beğenip, aklın eremediği bilgileri ve tasavvuf büyüklerinin keşfettikleri sırları, akılla çözmeye kalktı ve Ehl-i sünnetten ayrıldı.

Başta El-Kasidet-ün-Nuniyye kitabı olmak üzere, yazdığı yazılarda Allahü teâlânın başka varlıklara bazı yönlerden benzediğini ve cisim olduğunu yazdı. Hatta Bedai-ul-Fevaid ve El-Cevab-ül-Kafikitaplarında, Allahü teâlâya mekân isnat etti. İbni Teymiyye de, Kitab-ül Arş kitabında, hâşâ, İstiva kelimesini yanlış yorumlayarak, (Allah Arş’ın üzerinde oturur) demiştir. Hâlbuki Ehl-i sünnet âlimlerinden İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Allahü teâlâ, zamanlı, mekânlı, cihetli değildir. Bir yerde, bir tarafta değildir. Zamanları, yerleri, yönleri O yaratmıştır. Cahiller, Onu Arş’ın üstünde veya yukarıda gökte sanır. Arşı da, yukarısını da, aşağısını da O yaratmıştır. Sonradan yaratılan bir şey, kadim [ezeli] olana yer olamaz. (2/67)

İbni Kayyım, hocası İbni Teymiyye gibi, (Kâfirlere Cehennemde azap sonsuz değildir) demiştir. Kabir ziyaretinde bulunan Müslümanlara da müşrik deyip, İbni Teymiyye gibi, türbelerin yıkılmasını istedi. Hatta Resûlullah efendimize dil uzatarak, vefatından sonra, bir meziyetinin kalmayıp, diğer insanlardan bir farkının bulunmadığını iddia etti. Bu konuda bildirilen hâdis-i şerif ve haberleri, âlimlerin sözlerini tevil ederek, Ehl-i sünnete uymayan birçok fikirler ileri sürdü. Bunun için, Ehl-i Sünnet âlimleri tarafından şiddetle tenkit edildi. Hocası İbni Teymiyye ile birlikte Şam kalesine hapsedildi. Hocasının ölümünden sonra hapisten çıkarıldı. (Y. Rehber Ans.)