Îsâ aleyhisselâmın gökten indirilmesi
Îsâ aleyhisselâm kıyamet yaklaşınca, Şam’daki Ümeyye Camii minaresine inecek ve kırk sene yaşayacaktır. Bu zaman zarfında, İslâmiyet’i yayacak ve Mehdî aleyhisselâm ile buluşacak evlenip çocukları olacaktır. Sonra Medine’de vefat edip, Peygamber efendimizin medfûn bulunduğu Hücre-i seâdete defn olunacaktır.
Îsâ aleyhisselâm, gökten indirildiği zaman, İslâmiyet’e uyup, kendi içtihadı ile hüküm çıkaracaktır. İchtihâd ile çıkaracağı bütün ahkâm, Hanefî mezhebindeki ahkâma benzeyecek, yâni İmâm-ı a’zamın içtihadına uygun olacağını büyük âlim Muhammed Pârîsâ hazretleri bildirmektedir.
Kur’ân-ı kerîmde Zühruf sûresi 61. âyet-i kerimesinde meâlen şöyle buyruldu: “Gerçekten o (Îsâ’nın nüzulü) kıyamet için (yaklaştığını bildiren) bir beyândır, alâmettir. Onun için, o kıyametin geleceğinde sakın şüphe etmeyin de, benim şerîatime tâbi otun. İşte bu biricik doğru yoldur.”
İmâm Ahmed’in râvîleri ile Ebû Hüreyre’den, onun da bizzat Resûlullah’dan bildirdiği hadıs-i şerîfde şöyle buyruldu: “Peygamberlerin babaları bir, dinleri (nin furû’u ayrı, esâsı) bir anneleri ayrıdır. Ben Meryem oğlu Îsâ’ya (a.s.) herkesten lâyıkım. Çünkü benimle onun aramızda peygamber yoktur. Kıyamete yakın o inecektir. Onu görünce şu hâlleri ile tanıyın: Orta boylu, kırmızı beyaz tenli, düz (kıvırcık olmayan) saçlıdır. Yaş olmasa da saçı ıslak gibidir. İki asası (küçük bastonu) olur. Salîbi (haçı) kırar, domuzu öldürür. Cizyeyi kaldırır. Zamanında müslüman olmayan bütün milletler pasif ve helak olur. Allahû teâlâ onun zamanında Deccâl’i helak eder. Yeryüzünde emniyet (ve adalet) te’sis olur. Hattâ deveyle aslan, inekle kaplan, koyunla kurt birlikte otlar: çocuklar yılanlarla oynar da zarar görmezler. Allahû teâlânın dilediği kadar yeryüzünde kalır. Sonra vefat eder. Cenaze namazını müslümanlar kılıp, sonra onu defn ederler.” Yine İmâm-ı Ahmed’in bir başka yolla Ebû Hüreyre hazretlerinden olan rivayetinde; ” Yeryüzünde kırk sene kalır. Sonra vefat eder ve müslümanlar namazını kılarlar” diye gelmiştir.
Hz.Îsâ, Şam’daki Mescid-i Emevi’nın Ak minaresine iner. Tam sabah namazı kılınacağı sırada indiğinden, müslümanların imâmı ona. “Ey Rûhullah! Öne geç namazı sen kıldır” der. “Hayır, sen kıldır. Ben sana uyayım” deyip, arkasında durur ve namazını kılar. Sonra müslümanlarla birlikte çıkıp, Deccâl’i aramaya koyulur ve Lud kapısında ona yetişir. Kerametli eli ile onu öldürür. Îsâ aleyhisselâm inince, domuzu öldürür, istavrozu kırar. İslâm’ dan başka hiç bir şeyi kabul etmez. Revha geçidinden hac, yahut umre, yahut her ikisi için çıkar. Kırk sene kalır. Sonra ölür ve denildiğine göre Resûlullah’ın ve Esbabından hazret-i Ebû Bekr ile Ömer’in bulunduğu hücreye, yâni Ravda-i mutahharaya defn olunur.
İbn-ül-Harrât’ın (r.anh) “El-Cem’u beyn-es-Sahîhayn” adlı kitabında bildirdiği bir hadîs-i şerîfde; “Vallahi Meryem’in oğlu (Îsâ aleyhisselâm) âdil bir hakem olarak mutlaka inecek ve mutlaka haçı kıracak, domuzu öldürecek, cizyeyi kaldıracak, genç-dişi develer başıboş bırakılarak onlara rağbet edilmeyecek, bütün düşmanlıklar, küsüşmeler ve hasedlikler muhakkak surette kalkacak, (Îsâ aleyhisselâm) insanları mala davet edecek, fakat malı hiç bir kimse kabul etmeyecektir” buyrulmuştur.
“Sahîh-i Müslim’de Deccâl’den bahsedilen bir hadîs-i şerîfde buyruldu ki: ” ..Mesih (Îsâ aleyhisselâm), Dımeşk’ın doğusundaki Ak minâre’ye iki boyalı elbise içinde, elini iki meleğin kanatları üzerine koymuş olarak inecek. Başını eğdiği zaman su damlayacak, kaldırdığı zaman ondan inci gibi gümüş taneleri yuvarlanacaktır. Onun nefesinin kokusunu duyan her kâfir mutlaka ölecektir. Nefesi de gözünün gördüğü yere varacaktır. Mesîh (Îsâ a.s.) bu adamı (Deccâl’i) arayacak, nihayet ona Lud kapısında yetişerek öldürecektir. Sonra bu adamın şerrinden kendilerini Allahû teâlânın koruduğu bir kavm, Meryem oğlu İsâ’ya gelecek, onların yüzlerini silecek, onlarla Cennet’teki derecelerine göre konuşacaktır. O bu hâlde iken, Allahü teâlâ Îsâ’ya (aleyhisselâm); “Ben öyle bir takım kullarımı çıkardım ki, onları öldürmeye hiç bir kimsenin eli varmaz. Şimdi sen benim kullarımı Tûr’a götürerek koru” diye vahy indirecek ve Allahü teâlâ Ye’cüc’ü ve Me’cüc’ü gönderecektir. Bunlar her tepeden sür’atle sızacaklar dır. Bu suretle öncüleri Taberiye gölüne uğrayacak ve içindeki suyu içecekler. Son gelenleri oraya uğrayacak ve; “Bu gölde bir zamanlar hakîkaten su vardı” diyeceklerdir. Nebiyyullah Îsâ aleyhisselâm ile arkadaşları muhasara edilecek, hattâ onlardan bîrine bir öküz başı, sizden birinize bugün yüz altından daha makbul olacaktır. Bunun üzerine Nebiyyullah Îsâ aleyhisselâm ile arkadaşları (Allahü teâlâya) niyaz edecekler. Allahü teâlâ da Ye’cüc ve Me’cüc’ün üzerine, boyunlarına isâbet edecek deve kurdu gönderecektir. Böylece bir kişinin ölmesi gibi helak olarak sabahlıyacaklardır. Sonra Nebiyyullah Îsâ aleyhisselâm ile arkadaşları (Tûr’dan) yeryüzüne inecekler. Yeryüzünde onların iaşe ve pislikleri ile dolmadık bir karış yer bulamayacaklardır. Nebiyyullah Îsâ aleyhisselâm ile arkadaşları yine Allahü teâlâya niyaz edecekler, Allahü teâlâ da Horasan develerinin boyunları gibi kuşlar gönderecek, bu kuşlar onların cesetlerini yüklenerek Allah’ın dilediği yere atacaklardır. Sonra Allahü teâla öyle bir yağmur gönderecek ki, ona ne kerpiç ev, ne de çadır mâni olabilecektir. Bu yağmur yeryüzünü yıkayacak, onu ayna gibi yapacaktır. Sonra yere, mahsûlünü bitir, bereketini tekrar getir, denilecektir. İşte o gün cemâat, nar yiyecekler ve onun kabuğu altında gölgeleneceklerdir. Süte bereket verilecek hattâ yeni doğurmuş bir deve, bir çok insana kâfi gelecek; yeni doğurmuş bir sığır, insanlardan bir kabileyi doyuracak, yeni doğurmuş bir koyun, akrabadan bir oymağa yetecektir. Onlar bu hâlde iken Allahü teâlâ latîf, hoş bir rüzgâr gönderecek, bu rüzgâr onları koltuklarının altlarından yakalayacak, her müminin ve her müslümanın ruhunu kabzedecek, (dünyâda) insanların kötüleri kalarak yeryüzünde eşekler gibi alenen çiftleşeceklerdir. İşte kıyamet bunların üzerine kopacaktır.”
İmâm-ı Süyûtî hazretleri, Îsâ aleyhisselâmın kıyamete yakın geleceğine dâir yazdığı, “Nüzulü Îsâ fî âhır-iz-zemân” isimli eserinde buyuruyor ki:
“Allahü teâlâya hamd ve seçtiği kullarına selâm olsun. 888 (m. 1483) senesi Cemâzil-evvel ayının altısı Perşembe günü bana bir suâl geldi. Suâlde; “Îsâ (a.s.) âhır zamanda gökten indiği zaman, bu ümmet arasında ne ile hükmedecek? Resûîullah’ın (s.a.v.) getirdiği din (İslâmiyet) ile mi, yoksa kendi tebliğ ettiği Îsevîlik dîni ile mi hükmedecek? v.s.” deniliyordu. Ben de ona kısa olarak şu cevapları verdim.
Îsâ aleyhisselâm gökten inince, bu ümmet arasında Resulullah efendimizin (s.a.v.) getirdiği din ile hükmedecektir. Alimler bunu açık olarak beyân etmişlerdir. Bu hususta hadîs-i şerifler ve icmâ’ vardır.
Ahmed ibni Hanbel, Bezzâr ve Taberânî’ nin (r aleyhim) rivayet ettikleri bir hadîs-İ şerîfde buyruldu ki: “Îsâ bin Meryem, Muhammed’i, dîni üzere tasdik ettiği hâlde iner. Deccâl’i öldürür, sonra kıyamet kopar.”
İbn-i Hibbân, “Sahîh”inde şu hadîs-i şerifi rivayet etmiştir. “Îsâ bin Meryem gökten iner. İmâm olur. Rükû’dan kalkınca; “Semi’ Allahü limen hamideh” der. Deccâl-i öldürür ve mü’minler gâlib olur.“
Böyle söylemek ise, Muhammed aleyhisselâmın ümmetine mahsustur.
Ebû Hüreyre’nin (r.anh) rivayet ettiği hadîs-i şerîfde buyruldu ki: “Îsâ bin Meryem iner. Beş vakit namazı ve Cuma namazını kılar.” Bu hadîs-i şerif, Îsâ aleyhisselâmın, Resulullah efendimizin (s.a.v.) dîni üzere ineceği hususunda çok açıktır. Çünkü beş vakit ve Cuma namazı Muhammed aleyhisselâmın ümmetine mahsustur.
İbn-i Abbâs’ın rivayet ettiği hadîs-i şerîfde buyruldu ki: “Evvelinde benim, sonunda Îsâ bin Meryem’in, ortasında Ehl-i beytimden olan Mehdî’nin bulunduğu bir Ümmet nasıl helak olur.” (Aynı hadîs-i şerifi, Nesâî de İbn-i Abbâs’dan rivayet etmiştir. İmâm-ı Süyûtî “Ed-Dürer-ül-Mensûr”da da rivayet etmiştir.)
Alimlerin bu hususta buyurdukları:
Hattâbî (r.aleyh) “Meâlim-üs-sünen” kitabında buyurdu ki: “Hadîs-i şerîfde; “Îsâ (a.s.) domuzu öldürür” buyruldu. Bu hadîs-i şerif; domuzun öldürülmesinin vâcib ve bu hayvanın necis yâni pis olduğuna delildir, Îsâ aleyhisselâmın domuzu öldürmesi, Muhammed aleyhisselâmın dîninin hükmüne göredir. Îsâ aleyhisselâm âhır zamanda inecektir. İslâmiyet ise, kıyamete kadar bakîdir.”
İmâm-ı Nevevî, “Müslim’in şerhinde buyuruyor ki: “Îsâ aleyhisselâmın gökten inmesinden murâd, Muhammed aleyhisselâmın dînini nesh eden, onun hükmünü ortadan kaldıran bir din ile inmesi değildir. Hadîs-i şeriflerde bu mânâda hiç bir şey bulunmamaktadır. Bilakis, hadîs-i şerifler, Îsâ aleyhisselâmın, Muhammed aleyhisselâmın dînine dokunmayacağını, Muhammed aleyhisselamın dîninden insanların terkettiklerini ihya edeceğini göstermektedir. Îsâ aleyhisselâmın, Muhammed aleyhisselâmın dînini bilmesi ve onun ile hükmetmesinin dört yolla olduğu söylenebilir.
1- Bütün peygamberler, kendi zamanlarında kendilerinden önceki ve sonraki peygamberlerin (aleyhimüsselâm) dinlerini biliyorlardı. Bu ise vahiyle onlara indirilen kitaplarda görülmekte ve diğer peygamberlerin dinlerine dâir işaretlerle olmaktadır.
Bunun delîli şöyledir. Hadîs-i şeriflerde ve eserlerde Îsâ aleyhisselâm, ümmetine, Muhammed aleyhisselâmın kendisinden sonra geleceğini müjdelediği; O’nun dîninin kendi dîninden başka olacağını haber verdiği bildirildi.
“Arâis-ül-mecâlis” kitabında, Ka’b-ül-Ahbâr’dan (r.anh) şöyle nakledilmektedir: Ka’b-ül-Ahbâr, bir yahudiyi ağlarken gördü ve; “Niye ağlıyorsun” dedi. ‘
Yahudi; “Bâzı şeyleri hatırladım da onun için ağlıyorum” diye cevap verdi. Ka’b; “Allah için, seni ağlatan şeyi sana haber verirsem, beni tasdik eder misin?” dedi. Yahudi âlimi; “Evet, tasdik ederim” dedi. Ka’b-ül-Ahbâr dedi ki: “Allah için söyle! Tevrat’ta; Musa aleyhisselâmın Tevrat’a bakıp; “Ben burada bir ümmet buluyorum. Onlar insanlar içinden çıkarılmış ümmetlerin en hayırlısıdır. Mârufu, yâni Allahü teâlânın sevdiği, beğendiği şeyleri emrederler. Münkeri, yâni O’nun sevmediği beğenmediği şeyleri yasaklarlar. Bütün kitaplara îmân ederler. Kör Deccâl’i öldürünceye kadar, dalâlet ehli ile harb ederler” buyrulduğunu gördüğünü ve; “Yâ Rabbî! Onları bana ümmet eyle” dediğini, Allahü teâlânın da ona; “Onlar, Muhammed aleyhisselâmın ümmetidir ey Musa!” buyurduğunu buldun mu? Okuduğun kitaplarda hiç böyle bir hâdiseye rastladın mı?” Yahudi âlimi; “Evet” dedi.
Ka’b buyurdu ki: “Allah için söyle! Musa aleyhisselâmın, Tevrat’a bakıp; “Ben bir ümmet buluyorum ki, onlar hamd edici, güneşi gözetip, ona göre amel edici bir iş yapmak isteyince, inşâallahü teâlâ deyicidirler” buyrulduğunu ve; “Onları bana ümmet eyle” dediğini, Allahü teâlânın; “Onlar, Muhammed aleyhisselâmın ümmetidir, ey Musa!” buyurduğuna, rastladın mı?” Yahudi âlimi; “Evet” cevâbını verdi.
Ka’b dedi ki: “Allah için söyle! Musa aleyhisselâmın Tevrat’a bakıp; “Yâ Rabbî! Ben bunda bir ümmet buluyorum. Keffâret (yomin, oruç) borçlarını ve sadakalarını (zekâtlarını) emredilen yerlere verirler, heba etmezler. Onlar tesbîh ederler, dualarının kabul olmasını isterler, duaları kabul olunur, şefaat ederler, şefaatleri kabul olunur” buyrulduğunu ve Musa aleyhisselâmın; “Yâ Rabbî! Onları bana ümmet eyle” dediğini, Allahü teâlânın; “Onlar Muhammed aleyhisselâmın ümmetidir, ey Musa!” buyurdu dediğini buluyor musun? Kitaplarınızda bunu da okudun mu?” Yahudi âlimi; “Evet okudum” dedi.
Ka’b (r.anh) devam edip; “Allah için söyle! Musa aleyhisselâmın Tevrat’a bakıp; “Ben burada bir ümmet buluyorum, onlardan biri yüksek bir yere çıkınca, Allahü teâlâyı tekbir eder, yâni “Allahü Ekber” der, alçak bir yere inince “Elhamdülillah” der. Toprak onlar için temiz, yeryüzü onlara mesciddir. Nerede olsalar, cünüblükten temizlenirler. Su bulamadıkları zaman, temiz toprakla temizlenmeleri (teyemmüm etmeleri), su ile abdest almaları gibidir” buyrulduğunu ve Hz. Musa’nın; “Onları bana ümmet eyle” dediğini, Allahü teâlânın; “Onlar, Muhammed aleyhisselâmın ümmetidir ey Mûsâ!” buyurduğunu da görüp okudun mu?”dedi. Yahudi âlimi; “Evet” dedi.
Ka’b dedi ki: “Allah için söyle! Hz. Musa’nın Tevrat’a bakıp; “Yâ Rabbî! Ben bunda bir ümmet buluyorum. Onlardan biri, bir iyilik yapmaya niyet edince, yapmasa da ona sevâb verilir. Kötülük yapmaya niyet edince, yapmayınca günah yazılmaz, yaparsa bir günah yazılır” buyrulduğunu ve; “Yâ Rabbî! Onları bana ümmet eyle” dediğini, Allahü teâlânın; “Onlar, Muhammed aleyhisselâmın ümmetidir” buyurduğunu buluyor musun?” Yahudi âlimi; “Evet” dedi.
Ka’b yine dedi ki: “Allah için söyle! Musa aleyhisselâmın Tevrat’a bakıp; “Yâ Rabbî! Ben seçilmiş, rahmet olunmuş bir ümmet buluyorum, kitaba vâris olurlar. Kimi nefsine zulm eder, kimi hak, adalet üzere olur, kimi de iyilikte çok ileriye geçer. Ben onların hepsini merhamet olunmuş buluyorum. Onları bana ümmet eyle” dediğini ve Allahü teâlânın; “Onlar, Ahmed’in (Muhammed aleyhisselâmın) ümmetidir ey Musa!” buyurduğunu buluyor musun?” Yahudi âlim; “Evet” dedi.
Ka’b (r.anh) devam edip; “Allah için söyle! Musa aleyhisselâmın Tevrat’a bakıp; “Yâ Rabbî! Ben bir ümmet buluyorum. Mıshafları göğüslerindedir. (Kitapları olan Kur’ân-ı kerimi ezberlemişlerdir.) Cennet ehlinin çeşitli elbiselerini giyerler, Namazlarında melekler gibi saflar hâlinde dururlar, mescidlerinde sesleri arı vızıltısı gibidir. Onlardan bir kişi Cehennem’e girmez ve onlardan kimisi, hesaba çekileceği kıyamet gününü, ölümü, ağaç ardındaki harman gibi (yâni pek yakın) görürler. Onları bana ümmet eyle” dediğini ve Allahü telânın ona; “Onlar Muhammed aleyhisselâmın ümmetidir ey Musa!” buyurduğunu buluyor musun?” Yahudi âlim; “Evet” dedi.
Musa aleyhisselâm, Muhammed’in (sallallahü aleyhi ve sellem) ümmetine ihsan olunan iyiliklerin ve nîmetlerin bu kadar çok olduğunu hayretle müşahede edince; “Keşke Muhammed’in (s.a.v.) eshâbından olsaydım” dedi. Bunun üzerine Allahü teâlâ ona vahyederek, O’nu seçip beğendiğini, O’nun eshâbından olmasının imkânsız olduğunu, çünkü O’nun daha sonraki zamanlarda yâni kıyamete yakın geleceğini bildirdi. Fakat, kıyamette seni O’nunla buluştururum. Yakınında eylerim” buyurdu.
Bunlar ve daha başka hususlar, Resulullah efendimizin (s.a.v.) getirdiği dîne (İslâmiyet’e) mahsus hükümler olup, önceki dinlerde bulunmamaktadır. Allahü teâlâ bunları Musa aleyhisselâma bildirdi. Musa aleyhisselâm da, ictihâd ve taklid ile değil, vahy ile öğrendi.
Allahü teâlâ peygamberlerine (aleyhimüsselâm) ve onlara indirdiği kitaplarda, bu ümmetle alâkalı haberleri, hâdiseleri ve halîfelerle ilgili haberleri de bildirmiştir.
Peygamberlere bu bilgiler içtihada ve taklide ihtiyaç duymadan vahiy yoluyla, Allahü teâlâ tarafından bildirilmiştir. Kur’ân-ı kerîm önceki kitapların bilgilerini kendinde toplamıştır.
2- Îsâ aleyhisseslâmın, hadîs-i seriflere murâcât etmeden Kur’ân-ı kerîmden İslâmiyet’le alâkalı hükümleri çıkarması mümkündür. Zâten Resûlullah efendimiz (s.a.v.) Kur’ân-ı kerîmin mânâlarını ümmetine açıklamıştır, Îsâ aleyhisselâmın peygamber olması, doğrudan Kur’ân-ı kerîmden İslâmiyet’le alâkalı bilgileri anlamasını gerektirir. Bu bakımdan, din bilgilerinin hepsi, Resûlullah efendimizin, Kur’ân-ı kerîmi açıklayıp bildirdikleridir. İmâm-ı Şafiî (r.aleyh) buyurdu ki: Din âlimlerinin bildirdiklerinin hepsi, Resûlullah’ın (s.a.v.) sünnet-i seniyyesinin; sünnet-i seniyyenin hepsi de, Kur’ân-ı kerîmin açıklamasıdır.
3- Aralarında Tâcüddîn Sübkî’nin de bulunduğu bâzı âlimler, Îsâ aleyhisselâmın peygamberliği devamlı “olmakla beraber, Resûlullah efendimizin ümmetinden ve Eshâb-ı kiramdan sayıldığını; Peygamber efendimiz (s.a.v.) hayatta iken tasdîk edip O’ nunla görüştüğünü söylemişlerdir. Îsâ (a.s.), İsrâ (Mîrâc) gecesindeki görüşmelerinden başka, Peygamber efendimizle birkaç defa görüşmüştür.
İbn-i Asâkir, Enes bin Mâlik’den şöyle rivayet etti: Enes bin Mâlik (r.a.) buyurdu ki: Resûlullah (s.a.v.) Kâbe-i muazzamanın etrafında tavaf ediyordu. Bu sırada Resûl-i ekrem (s.a.v.) görmediğimiz birisi ile müsâfeha ettiler. Biz; “Ey Allah’ın Resûlü! Senin, tanımadığımız birisi ile tavaf ettiğini gördük.” deyince. Resûl-i ekrem (s.a.v.); “O, kardeşim Îsâ bin Meryem’dir. Tavafını bitirinceye kadar onu bekledim ve ona selâm verdim” buyurdu.
Îsâ aleyhisselâmın, İslâmiyet’e dâir hükümleri doğrudan Resûlullah efendimizden (s.a.v.} almış olması da mümkündür. Bunun için bir mâni bulunmamaktadır.
4- Îsâ aleyhisselâm gökten indiği zaman yeryüzünde Resûlullah efendimizle buluşacağı ve lâzım olan dînî bilgileri Resûlullah efendimizden alacağıdır. Bunda da hiç bir mâni yoktur. Bu, bana zahir olan yoldur. Bu hususta dört senedim var:
- a) Ebû Ya’lâ (r.aleyh) “Müsned”inde Ebû Hüreyre’den (r.a.) şu hadîs-i şerîfi bildirmiştir. “Nefsim yed-i kudretinde olan Allahü teâlâya yemîn ederim ki, Îsâ bin Meryem elbette inecektir. Sonra kabrime gelip, “Yâ Muhammed!” dese, elbette ona cevap veririm.”
- b) Resûl-i ekrem (s.a.v.) hayatta iken, peygamberleri (aleyhimüsselâm) görür ve yeryüzünde onlarla buluşurlardı. Resûlullah efendimizin (s.a.v.) miraç yolculuğunda, kabrinde namaz kılarken Musa aleyhisselâma uğradığı doğrudur. Resûl-i ekrem buyurdu ki: “Peygamberler diridirler ve kabirlerinde namaz kılarlar.” Aynı şekilde Îsâ aleyhisselâm yeryüzüne inince, peygamberleri görecek ve onlarla buluşacaktır. Resûlullah efendimiz (s.a.v.) ile de buluşup, lâzım olan dînî bilgileri O’ndan öğrenecektir.
- c) Bâzı âlimler şöyle buyurdular: “Evliyanın, Resûlullah’ı (s.a.v) uyanık olarak görmesi ve onunla buluşması, Resûlullah efendimizden ilim ve marifet alması, o velînin kerâmetlerindendir.”
İmâm-ı Gâzâlî, Ahmed Rıfâî, Tâcüddîn Sübkî, İmâm-ı Yâfiî, Kurtubî, İbn-i Ebî Hamza bu âlimlerdendir. Bunu açık açık söylemişlerdir.
Evliyadan birisi şöyle anlattı: Bir âlimin yanına gitmiştim. Bu âlim, hadîs diye bir şey rivayet etti. O sırada orada bulunan velî birzât, o âlime; “Senin söylediğin söz hadîs-i şerîf değildir.” dedi. Âlim olan zât; “Sen bunun hadîs-i şerîf olmadığını nereden biliyorsun?” deyince, velî zât; “İşte bak! Resûl-i ekrem (s.a.v.) başında durmuş; “Ben bu sözü söylemedim” buyuruyor” dedi. Bu hâl o âlime de keşfolundu. O âlim de Resûlullah efendimizi (s.a.v.) gördü ve tövbe etti.”
Şeyh Ebü’l-Hasen de şöyle buyurdu: “Bir göz açıp kapayıncaya kadar, Resûlullah’ı (s.a.v.) görmeseydim kendimi müslümanlardan saymazdım.”
Evliyanın böyle hâlleri olunca, Îsâ aleyhisselâm gibi bir peygamberin istediği vakitte Resûlullah efendimizle buluşması, ictihâd ve hadîs-i şerîfleri ezberleme gibi durumlara ihtiyaç duymadan, doğrudan Resûlullah efendimizden dînin hükümlerini alması elbette mümkündür.
- d) Ebû Hüreyre (r.anh) çok hadis-i şerif rivayet ediyordu. Fakat onun bu kadar hadîs-i şerif rivayet etmesi iyi karşılanmıyordu. Ebû Hüreyre (r.anh) da onlara şöyle cevap verdi; “Eğer ben vefat etmeden önce Îsâ aleyhisselâm inse, ona Resûlullah’ın (s.a.v.) bir hadîs-i şerifini nakletsem, o beni tasdik ederdi” dedi.
Ebû Hüreyre’nin (r.anh), Îsâ aleyhisselâm beni tasdik eder sözü; “Hz. Îsâ’nın, Resûlullah efendimizin (s.a.v.) sünnet-i seniyyesinin hepsini bildiğine delildir. Hattâ bu sözü ile Ebû Hüreyre (r.anh), Hz. Îsâ’yı rivayet ettiği hadîs-i şeriflerin sahih olduğu hususunda da mercii kabul etmiş oluyor.