KİBİR: Bu kötü huydan kurtulmak için her şeyin Allahü teâlânın dilemesi ile ve yaratması ile meydana geldiğini ve akıl, ilim, ibadet etmek, mal ve makam gibi kıymetli nimetlerin, Allahü teâlânın lütfu ve ihsanı olduklarını düşünmek lazımdır.
Nimet; insana faydalı olan, tatlı gelen şey demektir. Bütün nimetleri gönderen Allahü tealadır. Ondan başka yaratıcı ve gönderici yoktur.
Eshab-ı kiramdan bazıları, Huneyn gazasında, askerin çokluğunu görerek, artık biz hiç mağlup olmayız dedi. Bu sözler, Resulullah efendimizin kulağına gelince, üzüldü. Bunun için, harbin başlangıcında Cenabı Hakkın yardımı gelmeyip, mağlubiyet başladı. Sonra, Cenabı Hak merhamet ederek, zafer nasip eyledi.
Davud aleyhisselam dua ederken,
-Ya Rabbi! Evlatlarımdan birkaçının namaz kılmadığı hiçbir gece yoktur ve oruç tutmadığı hiçbir gün geçmemiştir, demişti. Buna karşılık Allahü teala;
“Ben dilemeseydim, kuvvet ve imkan vermeseydim, bunların hiçbiri yapılamazdı” buyurdu.
Davud aleyhisselamın bu sözü gayret-i ilahiyeye dokundu, tarih kitaplarında yazılı olan sıkıntıların başına gelmesine sebep oldu. Allahü tealanın nimetlerine şükür etmek de, büyük bir nimettir.
İnsan, yaptığı şeyleri beğenmeye başlayınca, kibir hasıl olur. Günahları unutmaya sebep olur. Günah kalbi karartır. Günahlarını düşünen kimse, ibadetlerini büyük görmez. İbadet yapmanın da, Allahü tealanın bir lütfu, ihsanı olduğunu düşünür. Kendini, yaptıklarını beğenen, Allahü tealanın azabını da unutur. Başkalarından istifade etmekten mahrum kalır. Kimse ile istişare etmez, danışmaz. İnsanın, yaptıklarını beğenmesinin, felaketine sebep olacağı hadisi şerifte bildirilmiştir.
Kendini beğenmiş, ucb sahibi kimse, ilmi ile, ameli ile mağrur olur. Egoist olur. Tövbe etmesi güç olur. Günah işleyenlerin iniltileri, Allahü tealaya, tesbih çekenlerin övünmesinden iyi gelir.
Çok kimse kibirli olduğunun farkında değildir. Bunun için kibrin alametlerini, sebeplerini bilmek lazımdır. Bunlar bilinmezse, bu kötü huydan kurtulmak mümkün olmaz.
Üzerinde hakkı bulunanları, yani tanıdıklarını ziyaret etmemek de kibir alametidir. Kendinden aşağı olanları ziyaret etmek, tevazu alametidir.
Fakirlerin davetine gitmeyip, zenginlerin davetine gitmek de kibirlenmektir. Doğru sözü kabul etmeyip münakaşa etmek, kusurunu, kabahatin bildirenlere teşekkür etmemek, kibir olur.
Allah Dostlarının Örnek Halleri s.59-60