VENEDİKLİLERİN ZULMÜNE KARŞILIK OSMANLI DEVLETİNİN VERGİ ADALETİ - kainatingunesi.com

VENEDİKLİLERİN ZULMÜNE KARŞILIK OSMANLI DEVLETİNİN VERGİ ADALETİ

Osmanlı Devleti, adayı fethettikten sonra, Kıbrıs’da adaletin tam tesisi ve Venediklilerin vergi adaletsizliklerinin ortadan kaldırılması için gereken bütün hukuki düzenlemeleri de yapmıştır. İslam hukuku­nun tatbiki yanında, özellikle haracî arazi vergilerinin dü­zenlenmesi ile alâkalı olarak 980/1572 tarihli Kıbrıs Adası Kanunnâmesi hazırlanmıştır. Biz bu kanunnâmeyi uzun uzadıya zikredecek değiliz. Ancak Kıbrıs’daki vergi adaletini sağlayan giriş mahiyetindeki kısmını özetle­yeceğiz. Diğerlerininin ise, orijinalini vermekle yeti­neceğiz:Kıbrıs Kanunnâmesi’nin Mukaddemesi:”Venedikli kâfirler zamanında Kıbrıs ahalisinin mah­sulatından, bazılarından altıda bir; bazılarından beşte bir; bazılarından dörtte bir ve bazılarından da üçte bir alınıyordu.Ada halkı arasında Farikoz denen bir gurup haftada iki gün beglerine ve toprak sahiplerine çalışmakla mükel­lefdi.Ahali ve büluğa eren gençler, 60, 80, 90 akçe arasında değişen maktu vergilerini verdikden sonra ken­dileri, oğulları ve kızları için ayrı ayrı tuz hakkı adı altında ayrıca beşer akçe verirlerdi.Ziraat edilen arazilerden kesin olarak üçte bir ürün alınırdı.Ahalinin kısrağı katır doğursa 60 akçe; tay doğursa 25 akçe; inekleri doğursa beş akçe; her koyun ve kuzu­dan bir akçe alınırmış.

Limasol ve Odime kazalarında mahsulatdan üçte bir aldıktan sonra her dönüme 1.5 akçe dönüm resmi verir­lermiş.Bütün bu vergiler kaldırılmış ve yerine daha hafif olan şu şer‘î vergiler konmuştur:Parikoz denen grup haftada bir gün devlet hizmet­lerini ifâ edecek: Ürünlerinden üçte bir yerine beşte bir haraç verecekler; harac-ı muvazzaf denilen şer‘î vergileri 30’ar akçe olacak; cizye olarak da mükellef olanlardan durumuna göre 100, 80 veya 60 akçe alınacak; koyun zekâtı da iki koyuna bir akçe olacaktır.Kıbrıs adası böylece tahrir edilmiş; vergileri kanunla tayin olunmuştur. Kanuna aykırı olarak ahaliden kimse­den bir habbe nesne taleb olunmayacaktır.