Vekî b. Cerrah Hazretleri

Babası Küfe “Beytü’l-mâl” nâzın el-Cerrâh idi. 127h sene­sinde; Küfe şehrinin, Feyd köyünde doğdu.

Devrin en mühim ilim merkezlerinden olan; Kûfe’de bü­yüyüp, yetişti. Ehl-i Sünnetin (amelde en büyük mezhebi); Hanefî mezhebi kurucusu, îmâm A ’zam Ebû Hanîfe hazretle­rinden ders aldı. Sonra talebeleri;  İmâm Züferve îmâm Ebû Yusuf haaıcûtn de ilim öğrettiler. Aynca büyük İslâm âlimi ve mutasavvıfı, Süfyân-ı Sevrt (rh.a.) onunla sohbetler etti. Boy- lece ilmin derinliklerine vâkıf olup, yüksek mertebelere erişti.

Hâfızası fevkâlade kuvvetli olup, işittiği hiçbir hadîs-i şerifi unutmazdı!.. Bununla beraber hem ilim öğrenmeye çalı­şır; hem de o ilmi yaymaya gayret ederdi!

Bayramlar ve (yevm’i şek) hariç; yılın bütün günlerini oruçlu geçirirdi!.. Oruçlu olduğunu, saklamaya çalışırdı…

 Yahyâ b. Eksem (rh.a.) şöyle dedi: “Onunla hazarda ve se­ferde; arkadaşlık ettim. Bütün günlerini oruçlu geçirir; geceleri Kur’ân-ı Kerîm’i hatm’ederdi!..”

Ahmet b. Hanbel hazretleri buyurdu ki: “İlim ve harâm- lardan kaçmada, ihlâsh ibâdette; onun mislini (benzerini) gör­medim! Veki’in eserlerine, dikkat ediniz. İlmi ondan ziyâde, kavrayanı da görmedim!”

Ebû Hanife hazretlerinin re’yi ile, fetvâ verirdi… Hârun  reşid kendisine, kadılık teklif etti. Kabul etmedi…

Talebesi İmâm Şâfii hazretleri, hocasına müracaat ederek; hâfızasınm zayıfladığından bahsetti… O da, günâhlardan ka­çınmanın lüzûmunu anlatıp: “Bizier ilim talebini, oruçla takvi­ye ettik! Sonra da, o ilmin gösterdiği yolda amel ettik” buyur­du…

Talebeleri ne nasihat ederken: “Helâlin, hesâbı vardır… Haramın, cezâsı vardır!” dedi…

812 (197h) yılında, gene Feyd köyünde; Hacc dönüşü ve­fat etti. Mübârek kabri (Hac yolu) üzerindeki, “Âhirül-Kubûr” denilen yerdedir.